รีเทนเนอร์ (Retainer) คือ อุปกรณ์ที่ใช้คงสภาพฟันหลังจากจัดฟันเสร็จแล้ว เพื่อป้องกันไม่ให้ฟันเคลื่อนกลับไปยังตำแหน่งเดิมก่อนจัดฟัน หลังจากจัดฟันเสร็จ ฟันและเหงือกยังไม่เข้าที่เต็มที่ การใส่รีเทนเนอร์จะช่วยให้ฟันอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสมและป้องกันไม่ให้ฟันเคลื่อนกลับไปยังตำแหน่งเดิม หากไม่ใส่รีเทนเนอร์ ฟันอาจเคลื่อนกลับไปเกหรือซ้อนกันเหมือนเดิม ทำให้ต้องจัดฟันใหม่อีกครั้ง
ทำไมต้องใส่รีเทนเนอร์หลังการจัดฟัน หลังการจัดฟันเสร็จสิ้นเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง
เนื่องจากมีเหตุผลหลักๆ ดังนี้
ป้องกันฟันเคลื่อนกลับ
หลังจากจัดฟันเสร็จ ฟันและเนื้อเยื่อรอบๆ ฟันยังไม่เข้าที่อย่างสมบูรณ์ ทำให้ฟันมีแนวโน้มที่จะเคลื่อนกลับไปยังตำแหน่งเดิมก่อนการจัดฟัน รีเทนเนอร์จะช่วยประคองฟันให้อยู่ในตำแหน่งที่จัดเรียงไว้ ทำให้ฟันคงสภาพสวยงามและเรียงตัวอย่างเป็นระเบียบ
รักษาสภาพฟันที่จัดเรียงไว้
การจัดฟันใช้เวลานานและมีค่าใช้จ่ายสูง การใส่รีเทนเนอร์จะช่วยรักษาสภาพฟันที่จัดเรียงไว้ให้คงอยู่ได้นาน หากไม่ใส่รีเทนเนอร์ ฟันอาจเคลื่อนกลับไปเกหรือซ้อนกันเหมือนเดิม ทำให้ต้องจัดฟันใหม่อีกครั้ง
ช่วยให้กระดูกและเหงือกปรับตัว
หลังจากการจัดฟัน กระดูกและเหงือกรอบฟันยังไม่แข็งแรงเพียงพอที่จะรักษาตำแหน่งฟันได้เอง รีเทนเนอร์จะช่วยให้กระดูกและเหงือกค่อยๆ ปรับตัวเข้ากับตำแหน่งฟันใหม่ ทำให้ฟันมีความมั่นคงมากขึ้น ดังนั้น การใส่รีเทนเนอร์ตามคำแนะนำของทันตแพทย์จึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง เพื่อรักษาสภาพฟันที่สวยงามและป้องกันปัญหาฟันเคลื่อนที่ในอนาคต
หลังจัดฟันเสร็จ ไม่จำเป็นต้องใส่รีเทนเนอร์ตลอดเวลา
แต่ระยะเวลาในการใส่จะแตกต่างกันไปตามคำแนะนำของทันตแพทย์ โดยทั่วไปแล้ว ช่วงแรกหลังถอดเครื่องมือจัดฟัน (1-2 ปีแรก) ทันตแพทย์มักแนะนำให้ใส่รีเทนเนอร์ตลอดเวลา ยกเว้นตอนรับประทานอาหารและแปรงฟัน เพื่อให้ฟันและเนื้อเยื่อรอบๆ ฟันปรับตัวเข้ากับตำแหน่งใหม่ หลังจากนั้น ทันตแพทย์จะค่อยๆ ลดระยะเวลาในการใส่รีเทนเนอร์ลง อาจเหลือเพียงแค่ใส่ตอนกลางคืน หรือใส่บางคืนต่อสัปดาห์ ระยะเวลาในการใส่รีเทนเนอร์ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง เช่น ลักษณะฟันของแต่ละบุคคล อายุ และความร่วมมือในการใส่รีเทนเนอร์
การใส่รีเทนเนอร์ระยะยาว
ทำไมต้องใส่รีเทนเนอร์หลังการจัดฟัน ทันตแพทย์บางท่านอาจแนะนำให้ใส่รีเทนเนอร์ไปตลอดชีวิตเพื่อคงสภาพฟันที่จัดเรียงไว้ให้สวยงาม เนื่องจากฟันสามารถเคลื่อนที่ได้ตลอดเวลาแม้หลังจากจัดฟันเสร็จแล้ว
ข้อควรระวังในการใช้รีเทนเนอร์
- ความสะอาด รีเทนเนอร์เป็นแหล่งสะสมของแบคทีเรียและเศษอาหาร หากไม่ทำความสะอาดอย่างสม่ำเสมอ อาจทำให้เกิดกลิ่นปาก ฟันผุ หรือโรคเหงือกได้ ควรทำความสะอาดรีเทนเนอร์ทุกครั้งหลังถอดออก และก่อนใส่
- การเก็บรักษา เมื่อไม่ได้ใส่รีเทนเนอร์ ควรเก็บไว้ในกล่องที่แห้งและสะอาด เพื่อป้องกันการสูญหายหรือเสียหาย หลีกเลี่ยงการวางรีเทนเนอร์ไว้ในที่ที่มีความร้อนสูง
- การดูแลรักษา ควรไปพบทันตแพทย์ตามนัดหมาย เพื่อตรวจเช็คสภาพฟันและรีเทนเนอร์อย่างสม่ำเสมอ หากรีเทนเนอร์ชำรุดหรือสูญหาย ควรติดต่อทันตแพทย์ทันที
วิธีการดูแลรักษารีเทนเนอร์
ทำความสะอาดทุกวัน ควรทำความสะอาดรีเทนเนอร์ทุกครั้งหลังถอดออกจากปาก เพื่อกำจัดเศษอาหาร ใช้แปรงสีฟันขนนุ่มและสบู่อ่อนๆ หรือน้ำยาล้างจานที่ไม่ผสมสีและกลิ่น ในการทำความสะอาด หลีกเลี่ยงการใช้ยาสีฟันที่มีส่วนผสมของสารขัด เพราะอาจทำให้รีเทนเนอร์เป็นรอยขีดข่วนได้
แช่รีเทนเนอร์ ควรแช่รีเทนเนอร์ในน้ำยาทำความสะอาดรีเทนเนอร์อย่างน้อยสัปดาห์ละครั้ง เพื่อฆ่าเชื้อแบคทีเรีย สามารถใช้น้ำยาทำความสะอาดรีเทนเนอร์แบบเม็ดฟู่ หรือน้ำส้มสายชูผสมน้ำในอัตราส่วน 1:1 แช่ทิ้งไว้ประมาณ 15-30 นาที หลังจากแช่แล้ว ควรล้างรีเทนเนอร์ด้วยน้ำสะอาดให้ทั่วถึง
เก็บรักษาอย่างถูกวิธี เมื่อไม่ได้ใส่รีเทนเนอร์ ควรเก็บไว้ในกล่องที่แห้งและสะอาด เพื่อป้องกันการปนเปื้อนของเชื้อโรค หลีกเลี่ยงการวางรีเทนเนอร์ไว้ในที่ที่มีความร้อนสูง หรือโดนแสงแดดโดยตรง
หลีกเลี่ยงสารเคมี หลีกเลี่ยงการทำความสะอาดรีเทนเนอร์ด้วยน้ำยาที่มีส่วนผสมของสารเคมี เช่น น้ำยาบ้วนปาก น้ำยาทำความสะอาดฟันปลอม เป็นต้น
การดูแลรักษารีเทนเนอร์อย่างสม่ำเสมอจะช่วยให้รีเทนเนอร์มีอายุการใช้งานยาวนาน และรักษาสุขภาพช่องปากและฟันให้แข็งแรง การเลือกประเภทของรีเทนเนอร์ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของทันตแพทย์และความเหมาะสมของแต่ละบุคคล ควรปฏิบัติตามคำแนะนำของทันตแพทย์อย่างเคร่งครัด เพื่อรักษาสุขภาพช่องปากและฟันให้แข็งแรง หากมีอาการผิดปกติใดๆ ควรปรึกษาทันตแพทย์ทันที @iDentistClinic