ขูดหินปูนฟัน

ในการขูดหินปูนอาจมีอาการเจ็บหรือเสียวฟันบ้างเล็กน้อย แต่อาการเหล่านี้จะสามารถหาย เองได้

เลือดออกขณะขูดหินปูนถือเป็นเรื่องปกติที่สามารถเกิดขึ้นได้และสามารถหายได้เอง แต่ถ้า หากหลังขูดหินปูนแล้วเลือดยังไม่หยุดไหลก็ควรรีบไปปรึกษาทันแพทย์เพื่อทำการป้องกันและ รักษาโดยด่วน

ก่อนอื่นเราต้องทราบก่อนว่าอาการฟันโยกมีสาเหตุมาจากอะไร ถ้าหากเกิดจากเหงือกอักเสบเรื้อรังและ กระดูกรอบ ๆ รากฟันถูกทำลายไม่มากหรือฟันไม่โยกมากก็สามารถขูด หินปูนได้ ทั้งนี้ทั้งนั้นขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของทันตแพทย์ด้วย

โดยทั่วไปแล้วการขูดหินปูนจะใช้เวลาประมาณ 30 นาที – 1 ชั่วโมง ขึ้นอยู่กับปริมาณคราบ หินปูน ลักษณะการเรียงตัวของซี่ฟันของแต่ละบุคคลและสุขภาพช่องปากว่ามีปัญหาอื่นนอก เหนือจากหินปูนหรือไม่

หลังจากขูดหินปูนสามารถทานข้าวได้ตามปกติ แต่ควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีรสจัดและเครื่องดื่มประเภทชา กาแฟ น้ำอัดลม เพราะอาจจะทำให้ฟันเหลืองเร็ว

แน่นอนค่ะว่าการขูดหินปูนสามารถช่วยลดกลิ่นปากได้ เพราะสาเหตุส่วนหนึ่งของกลิ่นปาก มาจากคราบหินปูนที่เกิดการสะสมในบริเวณช่องปาก

การขูดหินปูนสามารถทำให้ฟันขาวขึ้นได้ไม่มากก็น้อย เพราะคราบหินปูนส่งผลให้ฟันเหลืองและเป็นแหล่งสะสมของแบคทีเรียในช่องปาก

หินปูน (calculus หรือ tartar) ไม่ได้เกิดขึ้นในทันที แต่เป็นผลมาจากกระบวนการสะสมที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องในช่องปาก โดยมีขั้นตอนหลัก ๆ

• การก่อตัวของ “คราบจุลินทรีย์” (Plaque) ทุกครั้งที่เรารับประทานอาหาร โดยเฉพาะอาหารจำพวกแป้งและน้ำตาล แบคทีเรียที่มีอยู่ตามธรรมชาติในช่องปากของเราจะมารวมตัวกับเศษอาหารเหล่านั้น ก่อตัวเป็นฟิล์มเหนียวๆ ไม่มีสี ที่เรียกว่า “คราบจุลินทรีย์” (Plaque) เกาะอยู่บนผิวฟันของเรา
• การแข็งตัวกลายเป็น “หินปูน” (Calculus/Tartar) หากเราแปรงฟันหรือทำความสะอาดคราบจุลินทรีย์ออกไปไม่หมด แร่ธาตุต่างๆ ที่มีอยู่ในน้ำลายของเรา เช่น แคลเซียมและฟอสเฟต จะเข้ามาจับตัวและตกตะกอนบนคราบจุลินทรีย์นั้น ทำให้คราบที่เคยอ่อนนุ่มค่อยๆ แข็งตัวขึ้นจนกลายเป็น “หินปูน”

เรามุ่งมั่นที่จะมอบประสบการณ์การทำฟันที่ดีที่สุดให้กับคนไข้ทุกคน นี่คือสิ่งที่ทำให้การขูดหินปูนกับเราแตกต่างและเป็นที่ไว้วางใจ การขูดหินปูนที่ iDentist Clinic มีความพิเศษอย่างไร และมีบริการอะไรที่เกี่ยวข้องบ้าง 

• ทันตแพทย์และทีมงานผู้เชี่ยวชาญ
• เครื่องมือที่ทันสมัยและใส่ใจในความนุ่มนวล
• บรรยากาศที่ผ่อนคลายและเป็นมิตร
• การให้คำแนะนำเพื่อการป้องกันในระยะยาว
• รีวิวและความไว้วางใจจากคนไข้จริง

การขูดหินปูนเหมาะสำหรับ “ทุกคน” ที่มีฟันธรรมชาติ ตั้งแต่วัยรุ่นไปจนถึงผู้สูงอายุ เพราะคราบหินปูนสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน ไม่ว่าคุณจะดูแลฟันดีแค่ไหนก็ตาม

ขูดหินปูนที่บ้านไม่ได้ การขูดหินปูนด้วยตัวเองนั้นอันตรายและไม่สามารถทำได้อย่างมีประสิทธิภาพเหมือนที่คลินิกทันตกรรม

หลังขูดหินปูนและขัดฟัน จะช่วยกำจัดคราบสีบนผิวฟัน ทำให้ฟันดูสว่างขึ้นได้ แต่หากต้องการให้ฟันขาวขึ้นอย่างเห็นได้ชัด อาจต้องพิจารณาการฟอกสีฟันร่วมด้วย

วิธีธรรมชาติเหล่านี้อาจช่วยขจัด  “คราบพลัค” หรือคราบจุลินทรีย์ที่ยังไม่แข็งตัวได้บ้าง แต่ ไม่สามารถ กำจัด “หินปูน” ที่แข็งตัวไปแล้วได้ การใช้สารที่มีฤทธิ์กัดกร่อนบ่อยๆ ยังอาจทำลายผิวฟันได้อีกด้วย

เพราะทันตแพทย์มีความรู้ความเชี่ยวชาญในการประเมินสภาพช่องปาก ใช้เครื่องมือที่ผ่านการฆ่าเชื้อตามมาตรฐาน และสามารถกำจัดหินปูนได้อย่างหมดจดทั้งบนตัวฟันและบริเวณใต้ร่องเหงือกที่มองไม่เห็น ซึ่งเป็นตำแหน่งสำคัญในการป้องกันโรคเหงือกอักเสบ นอกจากนี้ หลังขูดหินปูน ทันตแพทย์จะทำการขัดฟันให้เรียบ เพื่อลดการเกาะใหม่ของคราบจุลินทรีย์

เป็นความเชื่อที่ผิด! “ไม่จริงอย่างแน่นอน” เครื่องมือขูดหินปูนที่ทันตแพทย์ใช้ ไม่ได้มีความคมเหมือนสิ่วที่ใช้แกะสลัก แต่ทำงานโดยใช้ “การสั่นสะเทือนความถี่สูง (Ultrasonic)” เพื่อกะเทาะให้หินปูนหลุดออกจากผิวฟัน โดยที่ “ไม่ทำอันตรายต่อเคลือบฟัน” ซึ่งเป็นส่วนที่แข็งที่สุดในร่างกาย

ไม่ต้องกังวลนะคะ ฟันไม่หลุดแน่นอน! อาการนี้เกิดขึ้นได้ โดยเฉพาะในคนที่มีหินปูนสะสมเยอะๆ เพราะ…

• “เสาค้ำยันปลอมๆ หายไป” หินปูนที่เกาะพอกพูนระหว่างซี่ฟันมานานๆ จะทำหน้าที่เหมือน “ปูน” ที่ยึดฟันที่เริ่มไม่แข็งแรงไว้ด้วยกันแบบหลอกๆ พอเรากำจัดหินปูนซึ่งเป็นตัวการทำลายกระดูกรอบรากฟันออกไป ฟันจึงกลับมาโยกได้ตามสภาพความเป็นจริงของมัน
• “เหงือกยังไม่ฟิตกระชับ”หลังจากเอาหินปูนออกไป เหงือกที่เคยอักเสบและร่นต้องใช้เวลาสักพักในการฟื้นฟูและกลับมายึดเกาะกับตัวฟันให้แน่นเหมือนเดิม

ขูดหินปูนเสร็จแล้วทานอาหารได้ตามปกติเลยไม่เหมือ

การดูแลความสะอาดอย่างดีเยี่ยมจะช่วย “ชะลอและลดปริมาณ” การเกิดหินปูนได้อย่างมหาศาล แต่การจะทำให้ไม่มีเลย 100% ตลอดชีวิตนั้นเป็นไปได้ “ยากมาก” 

เพราะอะไรน่ะหรือคะ?

• จุดอับที่เข้าไม่ถึง ในช่องปากเรามีซอกมุมที่แปรงและไหมขัดฟันเข้าไปไม่ถึงจริงๆ
• น้ำลายของแต่ละคน บางคนมีแร่ธาตุในน้ำลายสูงกว่าปกติ ทำให้คราบจุลินทรีย์แข็งตัวเป็นหินปูนได้ง่ายและเร็วกว่าคนอื่น
• ปัจจัยอื่นๆ เช่น การใส่เครื่องมือจัดฟัน ฟันซ้อนเก ก็เป็นแหล่งที่ทำให้คราบสะสมได้ง่ายขึ้น

เป็นคำถามที่คนไข้บนเตียงทำฟันสงสัยกันทุกคนเลย! เสียง “ขวืดๆ” หรือ “จี๊ดๆ” ที่ได้ยินตอนขูดหินปูน มาจาก “พลังการสั่นของเครื่องมือ” ไม่ใช่การขูดเนื้อฟัน

การขูดหินปูนสำคัญแค่ไหน หากเราปล่อยให้หินปูนสะสมไปเรื่อยๆ โดยไม่ทำอะไรเลย นี่คือสิ่งที่อาจเกิดขึ้นได้

1. ขั้นเริ่มต้น (เหงือกอักเสบ) หินปูนคือบ้านของแบคทีเรียที่จะปล่อยสารพิษออกมา ทำให้เหงือกของคุณ บวม แดง ช้ำ และแปรงฟันทีไรก็เลือดออก ตลอดเวลา
2. ขั้นกลาง (โรคปริทันต์อักเสบ) การอักเสบจะลุกลามลึกลงไปใต้เหงือก เริ่มทำลาย “กระดูกเบ้าฟัน” ที่เป็นฐานรากของฟัน คุณจะเริ่มมีอาการเหงือกร่น ฟันดูยาวขึ้น และมีกลิ่นปากรุนแรง
3. ขั้นรุนแรง (ฟันโยกและสูญเสียฟัน) เมื่อกระดูกเบ้าฟันถูกทำลายไปเรื่อยๆ ฟันจะสูญเสียที่ยึดเกาะที่แข็งแรง เริ่ม โยกคลอนอย่างเห็นได้ชัด อาจมีหนองไหลออกมาจากร่องเหงือก และสุดท้าย… ฟันอาจหลุดออกมาเอง โดยที่ตัวฟันไม่ได้ผุเลยแม้แต่น้อย

โดยทั่วไปแล้ว เด็กเล็กมักจะมีหินปูนสะสมน้อยกว่าผู้ใหญ่ค่ะ แต่ก็ “สามารถมีได้” โดยเฉพาะในเด็กที่อาจแปรงฟันได้ไม่เกลี้ยงเกลาพอ ทันตแพทย์เด็กมักจะไม่ใช้คำว่า “ขูดหินปูน” ที่ฟังดูน่ากลัว แต่จะเรียกว่า “การขัดฟันทำความสะอาด (Polishing)” ซึ่งเป็นการใช้หัวแปรงขนนุ่มกับครีมขัดฟันโดยเฉพาะ เพื่อกำจัดคราบจุลินทรีย์และคราบสีต่างๆ ที่เริ่มเกาะบนผิวฟัน

ควรเริ่มเมื่อไหร่? แนะนำให้พาเด็กๆ ไปพบทันตแพทย์ตั้งแต่ฟันซี่แรกขึ้น หรือไม่เกิน 1 ขวบ เพื่อสร้างความคุ้นเคย และทันตแพทย์จะประเมินเองว่าเมื่อไหร่ที่ควรเริ่มทำความสะอาดฟันแบบมืออาชีพ ซึ่งมักจะเริ่มเมื่อเด็กให้ความร่วมมือได้ดี

เป็นความรู้สึกที่เกิดขึ้นได้ ไม่ได้แปลว่าทันตแพทย์ขูดฟันไม่เกลี้ยง! สาเหตุมาจาก…

• ผิวฟันที่แท้จริง ผิวเคลือบฟันตามธรรมชาติของเราอาจไม่ได้เรียบลื่นเหมือนกระจก 100% เมื่อเทียบกับผิวของหินปูนบางชนิดที่อาจจะเรียบกว่า ความรู้สึกสากเล็กน้อยนี้คือสัมผัสของผิวฟันจริงๆ ของเราที่ปราศจากสิ่งปกคลุม

การปรับสภาพของน้ำลาย หลังขูดหินปูน ต่อมน้ำลายจะเริ่มสร้างชั้นฟิล์มบางๆ (Pellicle) ขึ้นมาเคลือบผิวฟันใหม่อีกครั้ง ซึ่งต้องใช้เวลาเล็กน้อย ในช่วงแรกๆ นี้จึงอาจรู้สึกสาก

• ของว่างที่ทำจากแป้งและมีความเหนียว เช่น ขนมปัง, แครกเกอร์, มันฝรั่งทอด เพราะเศษเล็กๆ ของอาหารพวกนี้จะเข้าไปติดในซอกฟันได้ง่ายและนาน กลายเป็นอาหารชั้นเลิศให้แบคทีเรีย
• เครื่องดื่มรสหวานและน้ำอัดลม น้ำตาลคือสารตั้งต้นสำคัญของคราบจุลินทรีย์ การดื่มบ่อยๆ ตลอดวันก็เหมือนการราดน้ำตาลให้แบคทีเรียเติบโตอยู่ตลอดเวลา
• ภาวะปากแห้ง (Dry Mouth) น้ำลายคือฮีโร่ที่ช่วยชะล้างเศษอาหารและคราบต่างๆ การดื่มน้ำน้อย, การทานยาบางชนิด, หรือแม้แต่การหายใจทางปากบ่อยๆ ทำให้ปากแห้ง หินปูนจึงก่อตัวได้ง่ายขึ้น
• Vaping หรือ บุหรี่ไฟฟ้า ถึงจะไม่มีคราบน้ำมันดิน (Tar) เหมือนบุหรี่มวน แต่สารเคมีในน้ำยาบุหรี่ไฟฟ้าหลายชนิดก็ส่งผลเสียต่อสมดุลในช่องปากและสุขภาพเหงือก ทำให้เสี่ยงต่อการเกิดหินปูนได้เช่นกัน

“ไม่จริงเด็ดขาด!” นี่คือความเชื่อที่อันตรายมาก! หลังขูดหินปูนเสร็จ ช่องปากของเราจะสะอาดมากที่สุด นั่นคือ “นาทีทอง” ของการเริ่มต้นดูแลความสะอาดใหม่ค่ะ หากเราเว้นการแปรงฟันไป 1 วัน คราบจุลินทรีย์ชุดใหม่จะเริ่มก่อตัวขึ้นบนผิวฟันที่เพิ่งทำความสะอาดมาทันที ทำให้เหงือกที่กำลังจะฟื้นตัวกลับมาอักเสบซ้ำได้อีก